İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) Nedir?

Hassas bağırsak ya da diğer adıyla İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) karında rahatsızlık hissi, düzensiz bağırsak hareketleri, belirgin derecede şişkinlik, şişlik ve acil tuvalet ihtiyacı gibi belirtileri bir arada gösteren bir sendromdur. İrritabl Bağırsak Sendromu’nda sindirim sistemi istenilen şekilde çalışmaz; sinir ve kasların çalışması çok daha hassaslaşır. Bu da yemek esnasında veya sonrasında kramplara ve ishale neden olabilir. İBS’nin sebepleri bilinmediği gibi kesin bir tedavisi de bulunmamaktadır. İBS büyük ölçüde rahatsızlığa ve sıkıntıya yol açmakla beraber bağırsaklara kalıcı bir zarar vermemekte, kanamaya yol açmamakta ve kanser gibi ciddi hastalıklara neden olmamaktadır.

İrritabl Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

• Bulantı
• Karında şişlik, baskı veya gerginlik hissi
• İshal (Diyare)
• Kabızlık (Konstipasyon)
• Karın ağrıları
• Dışkı kıvamında değişkenlik (Zeytin çekirdeği, ceviz, sosis, bazen cıvık pelte pelte, bazen çamur ya da jöle gibi)
• Dışkılama sıklığında değişiklik (Bazen 3 kez/gün, bazen 3 günde bir, bazen günde bir)
• Dışkı çıkışında anormallik (Ağrı duyma, iç çamaşırında kirlenme, ani dışkılama, yetersiz boşaltma)

Normal bağırsak hareketi bir günde üç kereye kadar olabileceği  gibi bir haftada üç kez gibi seyrek aralıklarla da olabilir. Her iki durum da normal kabul edilir ancak dışkıda kan ya da kramp şeklinde ağrı yoktur. İBS’li kişiler genellikle kabızlık ya da ishale eşlik eden kramp tarzında karın ağrıları tanımlarlar. Bazı kişilerde kabızlık ve ishal dönemleri birbirini takip eder.

Bazen IBS’li kişilerin dışkılarında bol mukus bulunur. Kanama, ateş, kilo kaybı ve devamlı ciddi ağrılar IBS’nin belirtileri değildir ve başka problemlere işaret ediyor olabilir.

İBS’nin (İrritabl Bağırsak Sendromu) Sebepleri Nelerdir?

Uzmanlara göre İBS’li bir insanda kalın bağırsak kasının sadece hafif bir uyarıcıdan sonra bile kasılmaya başladığı belirtilmiştir. İBS’li kişilerin kalın bağırsaklarının normalden çok daha hassas ve tepkisel olduğu ve bu nedenle çoğu insanı rahatsız etmeyecek basit uyarıcılara bile güçlü yanıtlar verdiği düşünülür.

Yemek yemek ya da kalın bağırsaktaki gaz veya diğer maddelerden kaynaklanan şişkinlik gibi sıradan olaylar İBS’li kişilerde aşırı tepkiye neden olabilir. Belli ilaçlar ve yiyecekler bu kişilerde kasılmaları tetikler. Bazen kasılmalar dışkının geçiş zamanını uzatıyor ve bu da kabızlığa neden olabilir. Çikolata, süt ürünleri ya da fazla miktarda alkol çoğunlukla bu durumun sorumlusu olarak görülebilir. Kafein birçok insanda dışkının yumuşamasına sebep olur. Fakat İBS’li kişileri etkilemesi çok daha olasıdır. Bir diğer önemli nokta İBS’nin cinsiyet ve hormonlarla ilgili olmasıdır. Araştırmacılar üreme hormonlarının İBS belirtilerini artırdığını ve bu nedenle İBS’li kadınların adet  dönemlerinde daha fazla belirtiyle karşılaştıklarını ileri sürmektedir.

İBS (İrritabl Bağırsak Sendromu) Nasıl Teşhis Edilir?

İBS hastalığı genellikle doktorlar tarafından yapılan fiziksel muayene ve laboratuvar testleri sonucunda daha ciddi organik hastalık olasılıklarını çürüttükten sonra teşhis edilir. Kanamanın olup olmadığını anlamak için dışkı örneği test edilir. Endoskopi ile bağırsak muayeneleri yapılır ve bunun yanında doktorunuz  röntgen ya da kolonoskopi (kalın bağırsağı esnek bir tüp aracılığıyla izleme) gibi tanı yöntemleri uygulayabilir.

İBS (İrritabl Bağırsak Sendromu) Tedavisi

Hassas bağırsak hastalığının neden meydana geldiği tam olarak bilinemediği için, tedavi süreci daha çok şikayet ve belirtileri azaltmak yönünde uygulanmaktadır. Çoğu durumda, İrritabl Bağırsak Sendromu hastalığının hafif geçen semptomları stres kontrolü yardımı ile iyileşebilmektedir. Bunun dışında, İBS’ye yol açabilecek faktörlerden kaçınmak, yeterli miktarda egzersiz  yapmak, bol bol sıvı tüketmek ve yeterli miktarda uyumak tedaviye yardımcı olmaktadır.

Fakat eğer hastaların etkileri orta ya da ağır şiddette  seyredildiği durumda doktorunuz bazı ilaçları tedavi için kullanabilir. Ayrıca bazı gıdaların daha az miktarda alınmasını da önerebilir. Bu durumda;

• Yüksek oranda gaz içeren gıdaları tüketmemek (gazlı içecekler, lahana, brokoli, karnabahar ve çiğ meyveler gibi),
• Gluten tüketimini azaltmak (buğday, arpa ve çavdar gibi),
• Karbonhidrat duyarlılığı olan kişilerin fruktoz, frukton ve laktoz gibi şekerler içeren gıdaları kullanmaması (tam tahıllar, sebze ve meyveler ile süt ve süt ürünleri).

İrritabl Bağırsak Sendromu tedavisinde doktorunuzun önerebileceği ilaçlar şu şekilde değişkenlik gösterebilmektedir;

• Lif tedavisi sağlayan, Psilyum (Metamucil) ya da Metilselüloz (Citrucel) gibi ilaçlar,
• Anti ishal ilaçlar,
• Antikolinerjik ve antispazmodik ilaçlar,
• Antidepresan ilaçlar,
• Antibiyotik ilaçlar,
• Alosetron (Lotronex)
• Lubiprostone (Amitiza)

Takviye edici bitkisel kürler (İBS) İrritabl Bağırsak Sendromu hastalığının semptomlarını gidererek hastalara daha kaliteli bir yaşam sunmaktadır.